Dankwoord

Vorfelan Rhinata Morie

“The desire for knowledge shapes mankind”
Patrick Rothfuss

Op het einde van een boeiend onderzoeksproject, rest mij niet veel anders meer dan het dankwoord te schrijven. De woorden ‘vorfelan rhinata morie’ zijn in een fictieve taal geschreven door Patrick Rothfuss, in zijn serie The Kingkiller Chronicles. Ik heb, naast ICT en onderwijs, ook een voorliefde voor taal, wat startte met The Lord of the Rings, van J.R. Tolkien, reeds vele jaren geleden. Taal bevat vaak een essentie. Neem nu het woord enthousiasme, wat zijn oorsprong vindt in het Griekse en-theos, de god in u. Wanneer iemand enthousiasme uitstraalt, dan duidt dat op bevlogenheid, op intrinsieke motivatie. Naast Rothfuss heb ik nog veel fantasy gelezen, wat misschien eigenaardig lijkt in de context van deze academische studie. Echter, het hoort voor mij bij een manier van denken die vandaag de dag wat aan kracht verloor. Alles hoeft snel tot resultaat te leiden, moet liefst effectief zijn. Ik pleit elke dag als lerarenopleider voor evidence-informed practice, uiteraard. Maar soms moeten we misschien wat meer durven stilstaan in haastige tijden? En de tijd durven nemen om iets te lezen waar we op het eerste gezicht niet zo veel mee zijn. Specifiek de woorden “The desire for knowledge shapes mankind” typeren mij wel. Die woorden illustreren een groot deel van mijn professionele pad, wat mee geleid heeft tot dit doctoraat. Het hoofdpersonage in de boeken, Kvothe, vindt vaak rust in een bibliotheek met de woorden ‘Vorfelan Rhinata Morie’ boven de ingang geëtst. Op zoek naar (verborgen) kennis om zijn queeste verder te vervullen blijven deze woorden een baken van steun voor het hoofdpersonage. Deze leuze was voor mij heel herkenbaar en is illustratief voor het ontstaan van dit doctoraat. Ik startte mijn loopbaan als leerkracht secundair onderwijs, gaf les in secundair en avondonderwijs, in een lerarenopleiding, was pedagogisch begeleider en ook zelfstandig trainer in digitale didactiek. Een volledig online master studie aan de universiteit van Sheffield stimuleerde mij om de krachtige maar complexe verbinding tussen ICT en leren onderzoeksmatig te verkennen, wat leidde tot een online masterproef over Twitter en leerkrachten (https://dissertation.posthaven.com). Ook bleef ik ook op persoonlijk vlak steeds nieuwsgierig naar nieuwe kennis. Mijn psychologe Ria zegt vaak tegen mij “Ik weet dat je op zoek zal gaan naar meer kennis, ik hoef maar een richting aan te wijzen en dan ga je op zoek”, om dan inderdaad vast te stellen van mezelf dat ik een maand verder meermaals De Krook in Gent bezocht, of een boek kocht over “Molecules of Emotion”, om maar iets te zeggen. Bedankt, Ria, voor alles.

Dus zo ook met mijn professionele pad en het ontstaan van dit doctoraat. Al in 1996 startte ik met lesgeven, alles van 1^e graad tot en met 3^e graad met graagte doorsparteld, veel verschillende onderwijsvormen, vakken en contexten ontdekt. Veel geleerd en lesgegeven met vallen en opstaan. Wat wel steeds terugkwam waren twee zijdes van een professionele medaille: enerzijds alles wat met technologie in onderwijs te maken heeft, en anderzijds ook een diepere, psychologische laag van professioneel leraarschap, alles wat met identiteit van leraren te maken heeft. “Wat drijft leraren? Wat zorgt er voor dat de ene leerkracht zich extra inzet voor (ICT in) onderwijs, en de andere leerkracht eerder afkerig blijft van verbeteringen met ICT?” Oordelen zit niet in mijn aard, deze vorige zin zou kunnen impliceren dat dit een oordeel in zich houdt. Maar dat is niet mijn bedoeling, het is echter de menselijke aard om in “either-or” te denken. Ik zal mij daar ook zeker aan bezondigen, zeker en vast. De sleutel zit echter in awareness, bewust worden van je eigen professionele identiteit. “Bewust worden van wat je doet, waarom je het doet, en in dialoog met de ander”, is niet voor niets een van mijn favoriete uitspraken bij workshops met leerkrachten.

Het is niet makkelijk om de laatste hand te leggen aan een werk van de voorbije 5 jaar. Het proces van een doctoraat heeft vele lagen. Ik heb het geluk gehad om dankzij Jo, Bram, Katrien, Anja, Karla, Celine, Silke, e.a. innovatieve VUB’ers dit proces te mogen doorlopen. Het heeft mij fundamenteel veranderd, als mens, als lerarenopleider, als onderzoeker. Onderzoek doen is blijven sleutelen, blijven bijsturen en scherper krijgen. Blijven bijleren, jezelf blijven in vraag stellen. Jezelf (professioneel) openstellen is tegelijk boeiend en leerrijk, maar ook een beetje riskant. Het vraagt wankelmoed, de moed hebben om openheid te tonen, om stappen te zetten die je misschien uit evenwicht brengen. Bedankt Désanne van Brederode om mij dit woord wankelmoed te leren kennen. Alle mensen die mij op een of andere manier geïnspireerd hebben en bedanken, lijkt echter nog moeilijker. Ik denk dat ik wil beginnen met de mensen die mij onvoorwaardelijk gesteund hebben de voorbije jaren. De volgorde doet er niet toe. Maar mijn ouders, mijn partner, mijn kinderen, de Roosjes groep (Marc: bedankt om na te lezen), de collega’s innovatie @VUB, mijn promotoren, mede-onderzoekers, de collega’s @Artevelde, mijn broers en zussen, mijn petekindjes Bas en Rosie (knipoog naar Claw Bows Claw, voor wie de muziek uit de jaren 90 nog kent), mijn soulmates Fré *Kazze en Belle. Grazie mille, allen!

In de loop van dit doctoraat had ik de eer met een aantal toppers te mogen werken. Mensen die mij geïnspireerd hebben, die mij steeds gestimuleerd hebben om verder te kijken dan het voor de hand liggende. “Walking the extra mile”, zoals Napoleon Hill dat noemt in zijn boek Think and Grow Rich. Meer doen dan standaard van je verwacht wordt. Dat heb jij, Jo, steeds gedaan! Bedankt om mijn denken en onderzoek over blended en online leren steeds te blijven stimuleren. Promotoren Katrien en Bram, Anja, VUB en MILO collega’s, mijn begeleidingscommissie, het Whatsapp groepje “Copains”. Allen bedankt om mij te steunen wanneer het proces stil lag, om mij te stimuleren door te gaan. Soms door een kleine gedachte te lanceren op een onbewaakt moment, soms door een tweet of een paper door te sturen, soms door gewoon eens goed te klappenansen via Whatsapp. Fré, bedankt om er te zijn voor mij. Het scheelt dat ik “voelend weet” dat er zekerheden zijn in onderwijs op het vlak van “mensoverstijgende beginpunten” in plaats van “vakoverschrijdende eindtermen”. Mijn dank gaat ook uit naar mijn netwerk. Onderwijsmensen op Twitter & LinkedIn, ik weet dat ik minder deel dan vroeger, maar jullie gepassioneerde onderwijsmensen inspireren mij nog dagelijks. En de VUB: dank om de universiteit te mogen leren kennen. De wandeling van het station naar de campus, dat pad richting centraal plein, de eigenzinnigheid, het vrije denken, zalig.  

Extra dank gaat uit naar mijn vriendin en ouders, familie, mijn zonen: muchísimas gracias voor jullie niet aflatende liefde en steun. In het bijzonder, Vicky, bedankt om er te zijn voor mij en steeds te blijven geloven in mij. Hannes, Isaak en Freek … Ik ben trots op jullie! Mijn boekenkast bevat een paar speciallekes voor jullie.

Een speciale vermelding voor volgende toppers die mij door hun schrijven en muziekkeuze beïnvloed hebben op mijn onderwijspad: Fred Korthagen met zijn laatste boek “Zijnsgericht coachen”, Parker Palmer met zijn boek “The Courage to Teach”, en Ayco Duyster & Eppo Janssen van het muzikale programma Duyster (op Stubru, en vanaf september 2022 op maandagavond op Radio 1). De Duyster avonden en het *herbeluysteren* van de muziekuitzendingen waren bakens van rust voor mij tijdens het schrijven.

Er is veel kennis niet in dit doctoraat beland, vele studies die ik gelezen en bestudeerd heb, zonder dat ze daarom ingang vonden in dit doctoraat. Ik zou er mezelf in kunnen verliezen, in het blijven lezen, het blijven op zoek gaan … Literatuur en onderzoek blijven komen. Gelukkig maar! Gras groeit echter niet rapper door er aan te trekken, durf ik al eens zeggen. Maar alles wat ik gelezen heb, heeft dus wel op een of andere manier bijgedragen tot dit doctoraat.

Ik eindig dit dankwoord met een quote van een andere onderzoekster en auteur op wiens schouders ik mocht staan de voorbije 10 jaar.

“Vulnerability is the birthplace of innovation, creativity and change.”

Brené Brown

 

Bram Bruggeman, 7/7/2022